Το πυργόσπιτο που δεσπόζει στην περιοχή ακόμη και σήμερα, βρισκόταν ένα βήμα πριν την κατάρρευση – Ουσιαστική η παρέμβαση του συλλόγου «Άγγελος Σικελιανός» που ανέδειξε το μνημείο με πολιτιστικά δρώμενα

Το εξοχικό σπίτι του πλουσιότερου μπέη της Πελοποννήσου την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, του μπέη που τραγουδήθηκε όσο κανείς άλλος, του μπέη που οι θησαυροί του έγιναν θρύλοι κι αναζητούνται ακόμη και σήμερα, το πυργόσπιτο λοιπόν, του Κιαμήλ Μπέη της Κορίνθου, στη Συκιά, επιτέλους δέχεται παρεμβάσεις υποστύλωσης και επισκευών.

Το θρυλικό πυργόσπιτο που ακόμη και σήμερα δεσπόζει στην περιοχή της Συκιάς, εδώ και κάποια χρόνια έδειχνε όλο και πιο αδύναμο να αντέξει τη φθορά του χρόνου και οπωσδήποτε η κατάρρευσή του θα ήταν δεδομένη αυτή τη στιγμή, αν δεν παρενέβαινε ο δραστήριος Σύλλογος «Άγγελος Σικελιανός».

Οι άνθρωποι του συλλόγου με μια σειρά από πολιτιστικές εκδηλώσεις στον προαύλιο χώρο του πυργόσπιτου ανέδειξαν την αξία και την ιστορική σημασία του οικήματος και έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη παρεμβάσεων που είχε,  έτσι ώστε σήμερα να έχουμε όλοι τη χαρά να βλέπουμε να γίνονται εργασίες, υποστύλωσης, επισκευής και αντικατάστασης της στέγης.

Όπως σημειώνουν σε ανάρτησή τους «ο Σύλλογος μας νοιώθει μεγάλη ικανοποίηση και χαρά διότι αυτές τις τελευταίες μέρες, έχουν ξεκινήσει από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στερεωτικές εργασίες στη στέγη του Πυργόσπιτου του Κιαμήλ Μπέη, με την επίβλεψη του Προϊστάμενου Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών κο Νικόλαο Σιδηρόπουλο».

Και συνεχίζουν γράφοντας:

«Είμαστε μόνο στην αρχή, προς το παρόν στη προστασία του μνημείου, το οποίο με κατεστραμμένη τη στέγη και τη λιθοδομή του σε κακή κατάσταση, κινδυνεύει με τμηματικές καταρρεύσεις των τοιχοποιιών και, κατά συνέπεια, απώλεια αυθεντικών στοιχείων του. Συνεχίζουμε τις προσπάθειες ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του Συλλόγου μας, δηλαδή τη διαφύλαξη της πολιτιστικής και ιστορικής μας κληρονομιάς, θεμέλιο για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στην περιοχή μας με την ανάδειξη και απόδοση του ιστορικού αυτού μνημείου στο κοινό, με την πλήρη λειτουργική αξιοποίησή του και επανένταξη στη ζωή του χωριού με τη δημιουργία μουσείου.

Το Καλοκαίρι του 2020, το ιστορικό αυτό κτήριο αναδείχθηκε, όπως του αξίζει, φιλοξενώντας δύο πολύ σημαντικές εκδηλώσεις οι οποίες συνέβαλαν στην προώθηση της ανάδειξης και της προβολής του. Τη δραματική αναπαράσταση από τη χορωδία Opus Femina, του έργου του Παντελή Μπουκάλα “Μηλιά η Αμίλητη” τη παρουσίαση του βιβλίου της Δρ. Δ. Καμαρινού «Καρε Ιστορίας 1821-1923» με τη θεατρική ομάδα Ευρωστίνης «Πειραματιστές» με τίτλο της εκδήλωσης «Για αυτά πολεμήσατε στρατηγέ Μακρυγιάννη;» Πολύτιμοι αρωγοί σε αυτήν την πολυετή προσπάθεια της διάσωσης του μνημείου, με υψηλό αίσθημα συνεισφοράς, υπήρξαν πολλοί και οφείλουμε να απευθύνουμε τις ολόθερμες ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη στους:

• την Βουλευτή Νέας Δημοκρατίας Νομού Κορινθίας κα Μαριλένα Σούκουλη
• την Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων κα Παναγιώτα Κασίμη
• τον Προϊστάμενο Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών κο Νικόλαο Σιδηρόπουλο
• την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης κα Ελίνα Μενούνου και
• τη Δημοτική αρχή Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης
• τον Πρόεδρο Τοπικής Κοινότητας Συκιάς κο Βλάσση Σούρλο
• τον ιδιοκτήτη του πυργόσπιτου κο Βλάσση Σγουρό που επέτρεψε την πρόσβαση για να μπουν οι σκαλωσιές και να ξεκινήσουν τα έργα».

Λίγα λόγια για το ιστορικό σπίτι

Όπως γράφεται στο blog του συλλόγου η αρχική μορφή του κτιρίου αποτυπώνεται σε σχέδια του Ν. Καλογερόπουλου, λόγιου της περιοχής, ο οποίος γεννήθηκε το 1924. Σε αυτά το μνημείο αποδίδεται ως κλειστός πρισματικός όγκος με τονισμένη τη διάσταση του ύψους και τοξωτά ανοίγματα κυρίως στον όροφο. Στο μέσον περίπου των δύο στενών πλευρών διαμορφώνονται οι ημικυκλικές καμινάδες ισάριθμων τζακιών, με ιδιαίτερα επιμελημένη αυτή της ΝΑ όψης, ενώ στοιχεία αμυντικού χαρακτήρα αποτελούν τα δύο ‘κλουβιά’ στις γωνίες της ΒΔ και ΝΑ όψης και η λίθινη κλίμακα σχήματος Γ κοντά στην είσοδο του ορόφου, που επέτρεπε την πλαγιοβολή του εχθρού από τυφεκιοθυρίδα.

Τα σχέδια του Ν. Καλογερόπουλου συνιστούν πολύτιμα στοιχεία της έρευνας γύρω από το μνημείο, καθώς στο πέρασμα του χρόνου το πυργόσπιτο δέχτηκε επεμβάσεις που αλλοίωσαν σε κάποιο βαθμό την αρχική του μορφή.

Το κτίριο αποτελείται από ισόγειο και έναν όροφο και το μέγιστο ύψος του, χωρίς τη στέγη, είναι 6.80μ.Στο ισόγειο, στο οποίο η προσπέλαση γίνεται από θύρα στη ΝΔ πλευρά του κτιρίου, περιλαμβάνονται δύο κύριοι χώροι που διακρίνονται μεταξύ τους με λίθινο τοίχο πάχους 62 εκ.

Ο πρώτος χώρος φωτιζόταν από μικρό άνοιγμα στη ΝΔ πλευρά, φραγμένο σήμερα, καθώς και από τρεις τυφεκιοθυρίδες, ενώ ο δεύτερος από δύο μεταγενέστερα της αρχικής φάσης παράθυρα, στη ΒΑ και ΝΑ πλευρά, με υαλοστάσια γαλλικού τύπου· στο μέσον της ΝΑ πλευράς έχει κατασκευαστεί εστία. Η πρόσβαση στον όροφο γίνεται στη ΝΔ πλευρά του κτιρίου με εξωτερική κλίμακα σχήματος Γ, από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Η είσοδος οδηγεί σε μικρό προθάλαμο στον οποίο ανοίγονται τρεις χώροι. Στα αριστερά του προθαλάμου βρίσκεται ο άλλοτε ενιαίος χώρος του οντά, ο οποίος με την προσθήκη δύο νεώτερων τοίχων έχει διαμορφωθεί σε τρία ανεξάρτητα δωμάτια: ένα αποχωρητήριο και έναν χώρο προετοιμασίας φαγητού στη ΝΔ πλευρά, και έναν μεγαλύτερο χώρο ανατολικότερα. Το αποχωρητήριο δεν φέρει ανοίγματα, καθώς το παλαιότερο άνοιγμα έχει φραχτεί και στη θέση του έχει κατασκευαστεί ερμάριο· ο χώρος προετοιμασίας φαγητού φωτίζεται από μικρό άνοιγμα με τοξωτό πλαίσιο, ενώ ο τρίτος χώρος από δύο νεώτερα ορθογωνικά παράθυρα με υαλοστάσια γαλλικού τύπου. Στα δεξιά του προθαλάμου ο χώρος λειτουργούσε άλλοτε ως σάλα.

Πέντε ανοίγματα εξασφάλιζαν τον φωτισμό του. Από αυτά, τα δύο στη ΝΔ πλευρά και ένα φραγμένο στη ΒΑ διατηρούν την αρχική τους μορφή. Τέλος, στον τρίτο χώρο του ορόφου, στη ΒΑ πλευρά του κτιρίου, την τοιχοποιία διατρυπούν δύο ορθογώνια παράθυρα και μία νεώτερη θύρα που οδηγεί σε μικρών διαστάσεων εξώστη από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Οι εξωτερικοί τοίχοι του πυργόσπιτου είναι λίθινοι με πάχος το οποίο κυμαίνεται από 70 έως 80 εκ. στο ισόγειο και 65 έως 70 εκ. στον όροφο. Για την κατασκευή τους έχει γίνει χρήση αργών λίθων, εκτός από ορισμένα σημεία των όψεων, όπως τους γωνιόλιθους και τα πλαίσια των ανοιγμάτων, όπου έχουν τοποθετηθεί λαξευτοί λίθοι.

Οι ξυλοδεσιές έχουν τοποθετηθεί σε βάθος από το εξωτερικό πρόσωπο της τοιχοποιίας και καλύπτονται με μία σειρά λίθων, ώστε να είναι εμφανείς μόνο στο εσωτερικό του κτιρίου. Λίθινος είναι ο τοίχος που χωρίζει εσωτερικά το ισόγειο σε δύο χώρους, ενώ τα εσωτερικά χωρίσματα του ορόφου είναι κατασκευασμένα από τσατμά. Οι τοίχοι του ορόφου και του δωματίου στη ΝΑ πλευρά του κτιρίου είναι επιχρισμένοι εσωτερικά.

Η στέγη του κτιρίου είναι σύνθετης μορφής και προκύπτει από το συνδυασμό της τετράρριχτης, που καλύπτει τον κύριο όγκο του κτιρίου, και της τρίρριχτης, που καλύπτει τον μικρότερο προσαρτημένο όγκο· η κάλυψή της γίνεται με χειροποίητα κεραμίδια βυζαντινού τύπου.

Τα ανοίγματα στην πλειονότητά τους έχουν δεχτεί αλλοιώσεις στη μορφή τους. Ορισμένα από αυτά έχουν φραχτεί, τα περισσότερα έχουν μεγαλώσει σε επιφάνεια, ενώ στο ισόγειο έχουν ανοιχτεί, όπως αναφέρθηκε ήδη, παράθυρα σε μεταγενέστερη της αρχικής οικοδομική φάση. Τα μοναδικά ανοίγματα που διατηρούν την αρχική τους μορφή είναι τα τοξωτά παράθυρα στη ΝΔ πλευρά του ορόφου του κτιρίου. Η μορφή των φύλλων των κουφωμάτων ποικίλει, όμως δεν σώζεται κανένα από τα αυθεντικά κουφώματα του κτιρίου.

Οι εξωτερικές θύρες διατηρούν ταμπλαδωτά φύλλα, ενώ η θύρα του εξώστη διαθέτει σκούρα με περσίδες. Η θύρα που ανοίγεται στον εσωτερικό λίθινο τοίχο του ισογείου είναι απλή καρφωτή. Τα παράθυρα διαθέτουν εξωτερικά σκούρα απλά καρφωτά ή με περσίδες και εσωτερικά φέρουν υαλοστάσια.