Ο μύθος του Σίσυφου και το ταξίδι της Πέτρας του Ήλιου στον Ακροκόρινθο

By gnomipoliton on 22/12/2023 • ( Σχολιάστε )

Ένας αρχαίος ηλιακός μύθος επιβεβαιώνεται ακόμη στο ετήσιο ταξίδι του ήλιου από και προς το βράχο του Ακροκορίνθου

Ο βράχος του Ακροκορίνθου προσφέρει θαυμάσια θέα στην περιοχή της Βόχας. Δεσπόζει στα ανατολικά όρια της περιοχής, και στολίζεται με τις χρυσές αχτίδες του ήλιου σε κάθε ανατολή. Η επιβλητική φιγούρα του στολίζει θαυμάσια τον ορίζοντα, τον οποίο, σχεδιάζουν οι καμπύλες του «απαλές η μία μες στην άλλη», όπως θα έλεγε ο ποιητής, χαμηλώνουν βόρεια προς την Κόρινθο και τον Ισθμό για να υψωθούν και πάλι προς τα Γεράνεια όρη.

Σύμφωνα με το μύθο ο βράχος του Ακροκορίνθου απετέλεσε σημείο διαμάχης μεταξύ Ήλιου και θεού Ποσειδώνα. Κριτής ορίστηκε ο Εκατόγχειρας Βριάρεως, ο οποίος κατοχύρωσε τον Ακροκόρινθο στον Ήλιο και τον Ισθμό στον Ποσειδώνα.

Σ’ αυτή τη μοναδική περιοχή, πριν από χιλιάδες χρόνια, χρόνια χαμένα στα σύνορα του μύθου και της ιστορίας, βασίλεψε ο «κέρδιστος» των ανδρών, ο Σίσυφος.

Ο μύθος του Σίσυφου

Ο Σίσυφος, ο μυθικός ιδρυτής της Κορίνθου (αρχικώς Εφύρα), ήταν παιδί του Αιόλου και της κόρης του Άτλαντα Εναρέτης. Του αποδίδεται η καθιέρωση των «Ίσθμιων», μιας από τις σπουδαιότερες αθλητικές συναντήσεις της αρχαίας Ελλάδας, που γίνονταν κάθε 3 χρόνια και περιελάμβαναν περισσότερα αθλήματα και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Ο Όμηρος τον χαρακτηρίζει ως τον σοφότερο και πονηρότερο των ανθρώπων. Κάθε πρωί πήγαινε σ’ ένα ψηλό βράχο, στον Ακροκόρινθο, και από εκεί αγνάντευε πέρα μακριά με το αετίσιο του μάτι, από το οποίο τίποτα δεν ξέφευγε. Γνώριζε μυστικά όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των θεών.

Όταν ο πατέρας των Θεών και των Ανθρώπων, ο Δίας, άρπαξε την κόρη του Ασωπού Αίγινα, ο ποτάμιος θεός έφτασε στην αυλή του Σίσυφου, ζητώντας του να του αποκαλύψει αν γνώριζε κάτι. Ο παμπόνηρος Σίσυφος ζήτησε από τον Ασωπό, αυτό που χιλιάδες χρόνια τώρα λείπει από τη γη της Κορίνθου: Νερό. Του πρόσφερε λοιπόν ο θεός, μια αστείρευτη πηγή νερού, που ξεπήδησε στον Ακροκόρινθο και ξεδίψασε την άνυδρη γη. Τότε ο Σίσυφος, ξεχνώντας τους ενδοιασμούς που είχε, του αποκάλυψε ότι την Αίγινα την είχε αρπάξει ο Δίας.

Οργίστηκε ο πατέρας των Θεών, γιατί ο θνητός αδίστακτος βασιλιάς αποκάλυψε το μυστικό του και έστειλε τον Θάνατο να τον αλυσοδέσει και να τον μεταφέρει στον Κάτω Κόσμο. Ο τετραπέρατος Σίσυφος μόλις είδε μπροστά του τον αιώνιο νεκρό, ζήτησε δήθεν γεμάτος δέος, να μάθει πώς ο Θάνατος δένει με τις χοντρές αλυσίδες του τους θνητούς. Αλλά μόλις έμαθε το κόλπο όρμησε και κατάφερε να δέσει με τις χοντρές αθάνατες αλυσίδες τον ίδιον τον Θάνατο και τον πέταξε στα Τάρταρα!

Από τη μέρα εκείνη κανείς στη γη δεν πέθαινε, με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα υπερπληθυσμού, έλλειψη ανανέωσης του πληθυσμού, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια κατάσταση τόσο περίεργη, που ακόμη και φρικτά σακατεμένοι άνθρωποι και ζώα περιφέρονταν παντού σαν να μη συνέβαινε τίποτα.

Τότε, ο Άρης, ο μόνος από τους θεούς που είχε φιλικές σχέσεις με το Θάνατο, αποφάσισε να δώσει ένα τέρμα σε αυτή την κατάσταση. Ο ατρόμητος θεός πήδηξε στα Τάρταρα κι έλυσε το Θάνατο, επαναφέροντας την τάξη στον Κόσμο.

Αμέσως, μετά διατάχθηκε από τον Δία να οδηγήσει με τη βία τον Σίσυφο στον Άδη. Και πάλι όμως ο τετραπέρατος Κορίνθιος, είχε άλλα σχέδια. Ζήτησε από τον θεό του πολέμου αλλά και επιρρεπή στα πάθη του έρωτα, μια τελευταία χάρη, την οποία συγκινημένος ο Άρης τού επέτρεψε να το πραγματοποιήσει: να αποχαιρετίσει την αγαπημένη γυναίκα του.

Στην πραγματικότητα, όμως, ο Σίσυφος ζήτησε απ’ αυτήν να αφήσει άταφο το σώμα του και να μην του ρίξει χοές. Αργότερα, επιχειρηματολογώντας ότι ήταν άταφος και θα έπρεπε να ταφεί, ζήτησε να επιστρέψει στον πάνω κόσμο, δήθεν για να τιμωρήσει τη γυναίκα του, που δεν του είχε αποδώσει τις απαιτούμενες τιμές (μετά από δική του προτροπή, θυμίζω). Παρουσιαζόμενος μπροστά στην Περσεφόνη, έδωσε υπόσχεση ότι θα επέστρεφε αμέσως πίσω, γι’ αυτό και του επέτρεψε να φύγει για τρεις μόνο μέρες. Όμως, ο Σίσυφος ξεγέλασε και την Περσεφόνη, αρνούμενος να επιστρέψει πίσω.

Ο Σίσυφος έζησε πολλά πολλά χρόνια γιατί ο Θάνατος φοβόταν να τον πλησιάσει μετά το αρχικό του πάθημα. Τον σκότωσε τελικά ο Θησέας και τον μετέφερε ο ψυχοπομπός Ερμής στον Άδη. Εκεί καταδικάστηκε στο γνωστό και ατέρμονο βασανιστήριό του να σπρώχνει μια τεράστια πέτρα σε ένα βουνό στο σχήμα του Ακροκορίνθου και, μόλις έφτανε την κορυφή του, αυτή να γλιστρά και να πέφτει, έχοντας ως συνεπακόλουθο ο Σίσυφος να αναγκάζεται να επαναλαμβάνει από την αρχή τη δοκιμασία, αιώνια… Μαζί με τον Τάνταλο, θεωρούνται ως οι πιο τιμωρημένοι νεκροί στον Άδη.

Ομολογουμένως, πολύ παράξενη ιστορία… Το έγκλημα του Σίσυφου ήταν ότι κατόρθωσε να νικήσει το θάνατο και να ανατρέψει τη φυσική τάξη. Κατόρθωσε να κάνει πραγματικότητα ένα από τα πιο ουτοπικά όνειρα ολόκληρης της ανθρωπότητας, χωρίς όμως να σκέφτεται τις συνέπειες της πράξης του.

Το ταξίδι του ήλιου

Αν μελετήσουμε τα σημεία που ανατέλλει ο ήλιος στον ορίζοντα της Βόχας, θα διαπιστώσουμε πώς ο ζωοδότης ακολουθεί την πορεία της πέτρας του Σίσυφου! Ξεκινώντας από το θερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Ιουνίου θα δούμε ότι ο ήλιος ανατέλλει στα Γεράνεια, βορειότερα από κάθε άλλη φορά (σημείο 1 στη φωτογραφία). Σταδιακά, ο Σίσυφος «σπρώχνει» τον ηλιακό βράχο προς τον Ακροκόρινθο: Στην φθινοπωρινή ισημερία (22 Σεπτεμβρίου) ο ήλιος ανατέλλει πάνω από τον Ισθμό. Όταν φτάσει το χειμερινό ηλιοστάσιο, ο Σίσυφος έχει σχεδόν τελειώσει το κοπιώδες έργο του αφού κοντεύει να σταθεροποιήσει τον ηλιακό βράχο στην κορυφή του Ακροκορίνθου (σημείο 3). Αλίμονο! Αμέσως μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ο ηλιακός βράχος πέφτει, κατρακυλάει, πρώτα προς την Κόρινθο (περίπου στα τέλη Ιανουαρίου) και στη συνέχεια προς τον Ισθμό όπου ανατέλλει κατά την εαρινή ισημερία (σημείο 2). Τέλος, ο Σίσυφος προλαβαίνει το βράχο στα Γεράνεια, κατά το θερινό ηλιοστάσιο και αρχίζει και πάλι την προσπάθειά του.

Η παρατήρηση αυτή, ενός φυσικού φαινομένου, υπογραμμίζει νομίζω τον ηλιακό χαρακτήρα του μύθου του Σίσυφου και δίνει κατά τη γνώμη μου και μία εξήγηση για το είδος της τιμωρίας που του επιβλήθηκε: Αυτός που προσπάθησε να ανατρέψει την φυσική ροή των πραγμάτων, τους νόμους της Φύσης, καταδικάστηκε να τους υπηρετεί αιώνια, σπρώχνοντας με κόπο και ιδρώτα (“κατά δ’ ιδρώς έρρεεν εκ μελέων”), το βράχο του Ήλιου στο αιώνιο ταξίδι του!

Πηγές: