Μέρος Α΄

Το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι παλιό, γνωστό, πολυαναλυμένο, πολυμιλημένο, πολυσυζητημένο και σίγουρα …ατελείωτο. Τον τελευταίο καιρό έχει γιγαντωθεί βεβαίως και η αιτία είναι το κλείσιμο των ΧΑΔΑ, το κλείσιμο του ΧΥΤΑ Κιάτου και φυσικά τα πρόστιμα που έρχονται αδυσώπητα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κι όμως παρά το γεγονός ότι το πρόβλημα είναι τόσο παλιό και τόσο πολύ αναλυμένο και συζητημένο η Τοπική Αυτοδιοίκηση τόσο του πρώτου όσο και του δεύτερου βαθμού πιάστηκε απροετοίμαστη. Έβλεπε το τρένο μέσα στο τούνελ να έρχεται κατά πάνω της και δεν έκανε καμία κίνηση να το αποφύγει. Δυστυχώς!

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, η ΤΕΡΝΑ και ο κακός …Βουδούρης!

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου προσπάθησε να υπογράψει και να υλοποιήσει μια σύμβαση με την ΤΕΡΝΑ. Τον Αύγουστο του 2014 υπογράφηκε η σύμβαση για την κατασκευή τριών μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων στην περιφέρεια Πελοποννήσου με ΣΔΙΤ. Η σύμβαση που είχε χαρακτηριστεί ως ένα σημαντικό βήμα για την υλοποίηση του πρωτοποριακού έργου «ΣΔΙΤ Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων Περιφέρειας Πελοποννήσου» προέβλεπε πως θα ξεκινούσαν τα έργα τον Σεπτέμβριο του 2014.

Το έργο, το πρώτο αυτού του είδους στην Ελλάδα, υποσχόταν να δώσει λύση μακράς πνοής σε ένα τεράστιο περιβαλλοντικό, κοινωνικό κι οικονομικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει η Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ επρόκειτο να υλοποιήσει σημαντικό μέρος του εγκεκριμένου Περιφερειακού Σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) της Πελοποννήσου, αναλαμβάνοντας την ευθύνη Μελέτης, Κατασκευής και Λειτουργίας τριών υπερσύγχρονων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και ισάριθμων Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) σε Μεσσηνία, Αρκαδία και Λακωνία, καθώς και δύο Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) σε Κορινθία κι Αργολίδα, που θα έλυναν οριστικά και με τον ενδεδειγμένο περιβαλλοντικά, τεχνολογικά, οικονομικά και κοινωνικά τρόπο το πρόβλημα των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο για τα επόμενα 25 χρόνια!!!

Το έργο θα αξιοποιούσε κεφάλαια ύψους 160 εκατ. ευρώ, που θα προέρχονταν από πόρους του ΕΣΠΑ, ίδια κεφάλαια της ΤΕΡΝΑ και τραπεζικό δανεισμό. Εκτιμούταν πώς θα δημιουργούνταν 600 θέσεις εργασίας στην περίοδο κατασκευής, 200 μόνιμες θέσεις εργασίας στην 25ετή περίοδο λειτουργίας, καθώς και μεγάλος αριθμός παράλληλων θέσεων εργασίας (μεταφορές, εμπορία και διαχείριση ανακυκλώσιμων κλπ.). Η διάρκεια κατασκευής του έργου θα ήταν 24 μήνες, ενώ από τον 10ο μήνα από την υπογραφή της σύμβασης η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ θα αναλάμβανε την προσωρινή διαχείριση των απορριμμάτων δίνοντας έτσι μια σύννομη πρώτη λύση στο πρόβλημα.

Δηλαδή αφού η σύμβαση υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2014, σύμφωνα με την πρόβλεψη, τον 10^ο μήνα από την υπογραφή, δηλαδή τον Ιούνιο του 2015, η ΤΕΡΝΑ θα αναλάμβανε την προσωρινή διαχείριση των απορριμμάτων.

Οι αντιδράσεις από την αντιπολίτευση ήταν μεγάλες και πολύ σημαντικές. Η παράταξη «Πελοπόννησος Πρώτα» κατηγόρησε τον Περιφερειάρχη ότι «δρα επιλεκτικά για την ικανοποίηση των συμφερόντων της αναδόχου εταιρείας ΤΕΡΝΑ ενώ παρά τις μεγαλόστομες διακηρύξεις περί σχεδιασμένης διαχείρισης και αντιμετώπισης των προβλημάτων και περί καλής συνεργασίας με τους δήμους, τα προβλήματα μεγαλώνουν και πολλαπλασιάζονται». Επίσης, κατηγορούσε τον Πέτρο Τατούλη πως είχε παραγκωνίσει και υποβαθμίσει τη λειτουργία του ΦοΔΣΑ, ενώ προσπαθούσε να «βάλει στο χέρι» τον μοναδικό αδειοδοτημένο ΧΥΤΑ της Πελοποννήσου αυτόν του Ξυλοκάστρου.

Αποκορύφωμα αυτών των αντιδράσεων ήταν η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας περί τα τέλη Νοεμβρίου 2014 της Παράταξης «Πελοπόννησος Πρώτα» του Οδ. Βουδούρη κατά της σύμβασης με την ΤΕΡΝΑ με το αιτιολογικό πως «η «Ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου με ΣΔΙΤ», όπως έχει διαμορφωθεί δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολιτών της Πελοποννήσου» Αντίθετα  είναι εναρμονισμένη με τα συμφέροντα κρατικοδίαιτων «επενδυτών». Η επιλογή  της  πρότασης της «ΤΕΡΝΑ»  δεσμεύει  Περιφέρεια  και Δήμους  σε ελάχιστη ετήσια εισκομιζόμενη ποσότητα (εγγυημένη  ποσότητα) και  με κόστος  διαχείρισης υψηλότερο άλλων ανάλογων προσφορών σε άλλες περιοχές της χώρας. Προβλέπει κατ΄ ουσία, αποζημίωση  του αναδόχου  για πιθανά  μη εισκομιζόμενες ποσότητες (ρήτρα  απώλειας  εσόδων!!!!). Με την ελεγχόμενη  απόφαση  καθίσταται η Περιφέρεια  και  οι  Δήμοι  «όμηροι» για τα επόμενα 28 έτη μίας δοσμένης και ελεγκτέας   τεχνολογίας στη διαχείριση  στερεών αποβλήτων. Σε  ένα τομέα  όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις  είναι  ραγδαίες».

Μετά από αυτή την προσφυγή φαίνεται πως η σύμβαση δεν έχει καμία τύχη και η διαχείριση των απορριμμάτων σε επίπεδο Περιφέρειας πέφτει στο κενό και πάλι.

Όταν κλείνει μια πόρτα, ανοίγει ένα παράθυρο;

Το πρόβλημα των απορριμμάτων εμφανίστηκε με τερατώδεις διαστάσεις στην πρωτεύουσα της Περιφέρειας, στην Τρίπολη. Ο νέος δήμαρχος της πόλης, κ. Παυλής παρά τις μεγαλόσχημες προεκλογικές δεσμεύσεις του, δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει το ζήτημα επαρκώς με αποτέλεσμα βουνά σκουπιδιών να σωρεύονται στους δρόμους. Η αγανάκτηση του κόσμου γιγαντώθηκε όταν διαπιστώθηκε ότι παρανόμως, ένας όγκος απορριμμάτων είχε μεταφερθεί σε παλιά χωματερή μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου. Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης με οξύ και αιχμηρό ύφος κατά της δημοτικής αρχής Τρίπολης, ζήτησε από τον δήμαρχο να απευθύνει επίσημο αίτημα στην Περιφέρεια για να αναλάβει την αποκομιδή των απορριμμάτων της πόλης. Τέλος Φεβρουαρίου το αίτημα έγινε και στις 2 Μαρτίου ο Περιφερειάρχης σε δηλώσεις του τόνιζε: «Από την Παρασκευή μέχρι σήμερα έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε σήμερα να είμαστε έτοιμοι να απομακρύνουμε τα αστικά στερεά απορρίμματα από την πόλη», ενώ πρόσθετε ότι «έχει ήδη δοθεί εντολή στις υπηρεσίες καθαριότητας του Δήμου να συσκευάσουν και να συγκεντρώσουν τα απορρίμματα σε προκαθορισμένα σημεία, απ’ όπου θα μεταφερθούν σε νόμιμα αδειοδοτημένο χώρο».

Πάντως, μέχρι σήμερα 20 Μαρτίου τα απορρίμματα συνεχίζουν να στοιβάζονται στους δρόμους της Τρίπολης…

Η πρώτη λύση που εμφάνισε η Περιφέρεια ήταν ο περιφερειακός ΧΥΤΑ Δυτικής Μακεδονίας. Εκεί λοιπόν επρόκειτο να οδηγηθούν προς ταφή τα σκουπίδια της Τρίπολης, αφού έγινε αποδεκτό το αίτημα του δήμου για μεταφορά και διάθεση 5.000 τόνων σύμμεικτων απορριμμάτων, σύμφωνα με απόφαση που έλαβε ο φορέας διαχείρισης του ΧΥΤΑ. Ειδικότερα, στην απόφασή του, το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας «Διαχείριση Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας ΑΕ» (ΔΙΑΔΥΜΑ ΑΕ), μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι κάνει αποδεκτό το αίτημα του δήμου, «επιδεικνύοντας κοινωνική ευθύνη και πρόσωπο ευαισθησίας και αλληλεγγύης προς τον δήμο Τρίπολης» ενώ όριζε στα 25 ευρώ ανά τόνο την τιμή διάθεσης των απορριμμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.

Μια εβδομάδα μετά και ενώ είχε μόλις προκύψει το μείζον ζήτημα των απορριμμάτων στους δήμους Βέλου-Βόχας και Σικυωνίων λόγω σφραγίσματος του ΧΥΤΑ Κιάτου, η Περιφέρεια Πελοποννήσου υπέγραψε σύμβαση με την εταιρεία Ραψωματιώτη για μεταφορά 3000 τόνων σκουπιδιών από την Τρίπολη στο ΚΔΑΥ Μπολατίου, το μοναδικό νόμιμα αδειοδοτημένο Πράσινο Σημείο της Πελοποννήσου!

Θύελλα Αντιδράσεων και τρύπα στη σύμβαση!

Η υπογραφή της σύμβασης με την εταιρία ECOSPOT Tripolis PC συμφερόντων Ραψωματιώτη από την αρχή συνάντησε αντιδράσεις. Πρώτα στην Οικονομική επιτροπή, η οποία συγκλήθηκε επειγόντως το απόγευμα της Τρίτης 10 Μαρτίου. Η πρόεδρος και αντιπεριφερειάρχης κ. Νικολάκου πρότεινε «την έγκριση του πρακτικού διεξαγωγής δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης του δήμου Τρίπολης για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων». Το Πρακτικό κατακύρωνε το διαγωνισμό του έργου στην εταιρεία ECOSPOT TRIPOLIS PC της οποίας «τα δικαιολογητικά ανταποκρίνονταν στις απαιτήσεις της διακήρυξης».

Το σύνολο των μελών της αντιπολίτευσης που συμμετείχαν στην επιτροπή διαμαρτυρήθηκε έντονα, σύμφωνα με πληροφορίες γιατί δεν στάθηκε δυνατόν να μελετήσει ή να δει τη σύμβαση που επρόκειτο να υπογραφεί, ή να εξετάσει τα δικαιολογητικά και των δύο εταιρειών. Έτσι καταψήφισαν την πρόταση της κ. Νικολάκου τόσο ο κ. Γόντικας όσο και οι κύριοι Πατσαρίνος και Αλευράς.

Η σύμβαση υπογράφηκε και όταν έγινε γνωστό στην Κορινθία, συνάντησε δεύτερο κύκλο αντιδράσεων, ανεπίσημα, από τον δήμο Βέλου-Βόχας. Ο επιχειρηματίας κ. Δημήτρης Ραψωματιώτης εξέδωσε απανωτά δελτία τύπου εξηγώντας τα οφέλη που θα προκύψουν από την υπογραφή της σύμβασης (θέσεις εργασίας, υπεραξία των ανακυκλώσιμων υλικών, διοχέτευση χρημάτων στην τοπική αγορά αλλά και στο μύλο της ελληνικής οικονομίας γενικότερα), ενώ παράλληλα δήλωνε απερίφραστα πως «στους σχεδιασμούς της επιχείρησής του υπάρχει πάντα περιθώριο για το δήμο Βέλου-Βόχας».

Ωστόσο, πριν καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής της σύμβασης, το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε τη σύμβαση και όλα έπεσαν και πάλι στο κενό, με τον Ιατρικό Σύλλογο Τρίπολης να καλεί απεγνωσμένα τον υπουργό Υγείας Παναγιώτη Κουρουπλή να παρέμβει για να δοθεί λύση στο πρόβλημα των απορριμμάτων που απειλεί τη δημόσια υγεία της πόλης!

Γιατί όμως απορρίφθηκε η σύμβαση από το Ελεγκτικό Συνέδριο; Για τυπικούς λόγους λένε οι πληροφορίες. Εκείνο που κάνει εντύπωση όμως είναι ο τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε η Περιφέρεια Πελοποννήσου το θέμα. Δηλαδή, προσπαθώντας να δώσει λύση σε ένα οξύτατο πρόβλημα, συγκαλεί έκτακτη οικονομική επιτροπή και προωθεί το πρακτικό του διαγωνισμού ώστε να υπογραφεί η σύμβαση άμεσα. Και δεν ελέγχει το τυπικό κομμάτι που θα μπορούσε να της δημιουργήσει πρόβλημα; Σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα του οποίου τη λύση επιζητά μετά μανίας δεν τσεκάρει όλα τα νομικά και νομικίστικα τυπικά ή όχι κωλύματα που μπορεί να προκύψουν μετά από δυο μέρες στο Ελεγκτικό;

Επίσης, στις φήμες που κυκλοφορούν σε δημοσιογραφικά sites πως η εταιρεία του κ. Ραψωματιώτη δεν είχε τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις, η Περιφέρεια Πελοποννήσου δεν απαντά, δεν παίρνει θέση, αφήνοντας αφ’ ενός έκθετη την αντιπεριφερειάρχη (πως έδωσε το έργο σε μια εταιρεία χωρίς άδειες όταν στην Οικονομική Επιτροπή ισχυρίστηκε ότι ελέγχτηκε καθόλα), αφ’ ετέρου έκθετη (και με τρωμένο προφίλ στην πρώτη της μεγάλη σύμβαση), μένει η εταιρεία η οποία βέβαια έσπευσε να διαψεύσει τα περί μη επαρκούς αδειοδότησής της.

Αναρωτιέται κανείς, εύλογα, αν αυτή η πλημμελής διαχείριση της σύμβασης από πλευράς Περιφέρειας έχει τελικά ως μοναδικό αποτέλεσμα την αποδυνάμωση και την υποβάθμιση της εταιρείας Ραψωματιώτη στο μεγάλο παιχνίδι της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Αλλά αυτά είναι μόνο εικασίες.

Συνεχίζεται…