Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1815 – Γιατί απέρριψε την Κόρινθο ως πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους – Ο σεισμός του 1858 και η θεμελίωση της Νέας Κορίνθου

Την 1η Ιουνίου 1815 στο Παλάτι Μιραμπέλ του Ζάλτσμπουργκ στη σημερινή Αυστρία γεννήθηκε ο πρίγκηπας Kronprinz Otto Friedrich Ludwig von Bayern, ή όπως θα τον γνωρίζαμε όλοι οι Έλληνες αργότερα, ο Όθωνας. Ήταν ο δευτερότοκος γιος του φιλέλληνα βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’, που ανήκε στη δυναστεία των Βίτελσμπαχ και της βασίλισσας Θηρεσίας, κόρης του δούκα του Σαξ – Άλτενμπουργκ. Μέσω ενός προγόνου του, του δούκα Ιωάννη Β’ (1341-1397), συνδεόταν με συγγένεια με τους βυζαντινούς αυτοκρατορικούς οίκους των Κομνηνών και των Λασκάρεων. Το παλάτι στο οποίο γεννήθηκε, αρκετές δεκαετίες αργότερα έγινε το σκηνικό όπου γυρίστηκαν πολλές σκηνές από το μιούζικαλ Η Μελωδία της Ευτυχίας.

Έλαβε εκπαίδευση πρίγκηπα, που προοριζόταν για δευτερεύουσα θέση μέσα στο κράτος. Μάλιστα ο πατέρας του ήθελε να ακολουθήσει ο Όθων εκκλησιαστική σταδιοδρομία και ανέθεσε τις σπουδές του στον φανατικό καθολικό ιερέα Αίτελ, που αργότερα έγινε επίσκοπος του Άιχστετ.

Ο Όθωνας εκτός των άλλων διδάχθηκε την ελληνική και λατινική γλώσσα και ήταν καλός ιππέας και άριστος κολυμβητής. Τα ελληνικά άρχισε να τα διδάσκεται αμέσως μόλις ο πατέρας του αποδέχθηκε για λογαριασμό του τον ελληνικό θρόνο. Οι γονείς του φρόντιζαν ιδιαίτερα την ασθενική του κράση και την επισφαλή υγεία του. Ήταν βαρήκοος και ψεύδιζε κάπως.

Το 1832 ήταν μόλις 17 ετών όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) τον επέλεξαν ως βασιλιά των Ελλήνων, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του Λονδίνου (25 Απριλίου – 8 Μαΐου). Ένα χρόνο αργότερα, στις 6 Φεβρουαρίου 1833, αποβιβάσθηκε στο Ναύπλιο, που τότε ήταν η προσωρινή πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, και έτυχε αποθεωτικής υποδοχής από ένα λαό που είχε ταλαιπωρηθεί αρκετά από την αναρχία που μάστιζε τη χώρα μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια το 1831 και προσδοκούσε καλύτερες μέρες. Τον συνόδευε ένας στολίσκος μεταγωγικών, που μετέφερε δύναμη του βαυαρικού στρατού 3.500 ανδρών, που θα αντικαθιστούσαν τα αποχωρούντα τελευταία τμήματα του γαλλικού στρατού.

Έως ότου ενηλικιωθεί τη βασιλική εξουσία ασκούσε η λεγομένη Αντιβασιλεία, που την αποτελούσαν οι Βαυαροί αξιωματούχοι Άρμανσμπεργκ, Μάουρερ και Χάιντεκ, οι οποίοι επέδειξαν ένα σκληρό πρόσωπο έναντι των Ελλήνων και έγιναν ιδιαίτερα αντιπαθητικοί.

Η ενηλικίωσή του την 1^η Ιουνίου 1835 εορτάστηκε με κανονιοβολισμούς, στρατιωτική παρέλαση, φωταγώγηση, αγώνες και επίσημο χορό. «Έγινε λαμπρή παράταξη», γράφει ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του, «από την εκκλησία ως το παλάτι στρωμένος ο δρόμος και στολισμένος».

Δεκαεφτά μήνες αργότερα κι ενώ είχε συμπληρώσει τα 21 του χρόνια νυμφεύτηκε την πριγκίπισσα Αμαλία, κόρη του Μεγάλου Δούκα του Ολδεμβούργου Φρειδερίκου Αυγούστου. Οι γάμοι τελέστηκαν στις 10 Νοεμβρίου 1836, ενώ ο Όθωνας βρισκόταν επίσκεψη στην πατρίδα του και αιφνιδίασαν την ελληνική κυβέρνηση, που πληροφορήθηκε το γεγονός ένα μήνα αργότερα.

Η διαίρεση της χώρας σε δήμους

Τον Ιανουάριο του 1834 ο Όθωνας προχώρησε στη σύσταση των Δήμων της Ελλάδος, δημιουργώντας δήμους, που λίγο έως πολύ οι ονομασίες και τα όριά τους, διατηρούνται μέχρι και σήμερα, ιδιαίτερα μετά το νόμο «Καποδίστριας».

Αξίζει να σημειώσουμε από όλη τη νομοθεσία περί συστάσεως των Δήμων, ότι ο διαχωρισμός γίνεται σε χωριά κάτω των 300 κατοίκων και σε χωριά άνω των 300 κατοίκων, πρακτική που ακολουθείται ακόμα από τους εκάστοτε νομοθέτες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Επίσης, οι δήμοι χωρίζονται σε τάξεις ανάλογα με τον πληθυσμό τους και αυτό είναι άλλη μία τεχνική που χρησιμοποιείται έως σήμερα.

Ο καινοτόμος, τότε, νόμος για τη σύσταση των δήμων συμπληρώθηκε λίγο αργότερα με την γεωγραφική διαίρεσή τους. Ο Νομός Αργολιδοκορινθίας χωρίστηκε σε 6 επαρχίες και εξ’ αυτών η Επαρχία Κορίνθου είχε 33 δήμους:

Κορίνθου, Τρικάλων, Ζαχόλης, Περαχώρας, Σολυγείας, Νεμέας, Φενεού, Καρυάς, Στυμφαλίας, Κάτω Πελλήνης, Αγιονορίου, Άνω Φενεού, Πελλήνης, Κασταναίος, Παναρήτης, Κλεωνών, Αιγείρας, Απίας, Μεσινού, Κυλληνίας, Ταρσού, Αιγιαλείας, Σικυώνος, Ρυτού, Γελήνης, Λεχαίου, Τιτάνης, Κελεών, Υρνηθίου, Φλιούντος, Ορεξίου, Χελυδορέας, Στενού.

Κατόπιν όμως, τον Αύγουστο του ίδιου έτους, με νεώτερο διάταγμα η Επαρχία Κορινθίας σπάει σε δύο μέρη: την Επαρχία Σικυωνίας και την Επαρχία Κορίνθου.

Η υποψηφιότητα της Κορίνθου ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους

Από την αρχή της εγκατάστασης του Όθωνα ως νέου βασιλιά της Ελλάδος, υπήρχε σοβαρός προβληματισμός ως προς την πόλη που θα οριζόταν πρωτεύουσα του νέου κράτους. Το Ναύπλιο, το οποίο εκτελούσε «χρέη πρωτεύουσας» εκείνη την εποχή, είχε μυριάδες προβλήματα, ελλείψεις σε βασικές υποδομές και γενικά παρουσίαζε μια εικόνα εγκατάλειψης και παρακμής.

Ανάμεσα στο ονόματα των πόλεων που έπεσαν τότε στο τραπέζι ήταν και αυτό της Κορίνθου. Οι υποστηρικτές της θεωρούσαν ότι συγκέντρωνε πολλά πλεονεκτήματα, με κυριότερο αυτό της θέσης της, στο κέντρο του ελληνικού βασιλείου, ανάμεσα σε ανατολή και δύση, έχοντας δύο διαφορετικές θάλασσες στην κάθε πλευρά της. Θα ήταν πλησιέστερα στην Τεργέστη, τη Μασσαλία και το Λονδίνο, ενώ τα πλοία δεν θα έχαναν δύο μέρες για να περιπλεύσουν την Πελοπόννησο (μην ξεχνάμε ότι ο Ισθμός δεν είχε «κοπεί» ακόμα). Ακόμη η πεδιάδα της Βόχας δίπλα στην Κόρινθο ήταν πιο εύφορη από εκείνη των Αθηνών, το κλίμα πιο ήπιο και πιο ωφέλιμο. Η Κόρινθος με τα δύο λιμάνια της, είχε όλα τα φόντα να γίνει μια πλούσια πόλη του εμπορίου, όπως άλλωστε είχε υπάρξει και στην αρχαιότητα.

Ωστόσο την απόφαση την πήρε, μάλλον, ο πατέρας του Όθωνα και με κριτήρια, επιβεβαιωμένα, μόνο αρχαιολογικά. Έτσι κάπως η Κόρινθος έχασε την ευκαιρία να γίνει η πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους και τον τίτλο κέρδισε η Αθήνα!

Η Επανάσταση της 3^ης Σεπτεμβρίου 1843

Ο απολυταρχικός τρόπος διακυβέρνησης του Όθωνα δεν ταίριαζε στους Έλληνες που μόλις λίγα χρόνια πριν είχαν αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό. Την ίδια δυσαρέσκεια προς το απολυταρχικό καθεστώς έδειχναν και οι Μεγάλες Δυνάμεις για εντελώς διαφορετικούς λόγους βέβαια. Μοιραία, αυτές οι συνθήκες οδήγησαν στη συνωμοσία μερικών πολιτικών και αξιωματικών -με αρχηγούς τον Μακρυγιάννη και τον Καλλέργη- οι οποίοι ήθελαν να επιβάλουν στον Όθωνα την παραχώρηση Συντάγματος.

Τη νύχτα της 2ης προς 3η Σεπτεμβρίου ένα τάγμα συγκέντρωσε πολίτες και κατευθύνθηκε προς τα ανάκτορα με την κραυγή «Ζήτω το Σύνταγμα». Μια εξαμελής επαναστατική επιτροπή παρουσιάστηκε στον βασιλιά και τον ανάγκασε να διατάξει σύγκληση Εθνικής Συνέλευσης για την ψήφιση του Συντάγματος. Οι επαναστάτες διεκδικούσαν τα πολιτικά τους δικαιώματα και όχι την απομάκρυνση του Όθωνα. Έγιναν εκλογές τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο και οι πληρεξούσιοι συγκρότησαν τη συνταγματική Εθνική Συνέλευση του 1843. Σ’ αυτήν οι εκπρόσωποι της Κορινθίας ήταν οι Αναγνώστης Ελευθερίου, Γεώργιος Ιωάννου, Γεώργιος Νοταράς, Πανούτσος Νοταράς, Α. Πρωτοπαππάς και Αριστείδης Ρέντης.

Ο Όθων τελικά παραχώρησε το Σύνταγμα του 1844. Η νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου αποτέλεσε το τέλος της απόλυτης μοναρχίας στην Ελλάδα.

Ο σεισμός του 1858 και η Νέα Κόρινθος

Τον Φεβρουάριο του 1858 ένας τρομερός σεισμός που ισοπέδωσε την Κόρινθο. Θυμίζουμε ότι τότε η πόλη ήταν χτισμένη στις παρυφές του Ακροκορίνθου, στη θέση που σήμερα βρίσκεται η «Αρχαία Κόρινθος».  Η καταστροφή ήταν τρομερή και οι κάτοικοι τόσο της Κορίνθου, όσο και των Εξαμιλίων ζήτησαν την μετεγκατάστασή τους σε άλλη τοποθεσία.

Ο Όθωνας ανταποκρίθηκε και στις 20 Μαρτίου 1858 εκδόθηκε το ΦΕΚ υπ’ αριθμ. 9 το οποίο περιελάμβανε το Διάταγμα περί της Νέας των Κορινθίων Πόλεως. Στο διάταγμα αναφέρεται ότι εγκρίνεται η «νέα των Κορινθίων πόλις» να ανεγερθεί επί της θέσης «Σχοινιά» κοντά στην παραλία του Κορινθιακού κόλπου. Η θέση επιλέχθηκε από ειδική επιτροπή που έστειλε η κυβέρνηση, μεταξύ των προτεινομένων, ως η καταλληλότερη για την υγεία και τη μέλλουσα εμπορική και βιομηχανική πρόοδο των κατοίκων.

Τα σχέδια προέβλεπαν την κατασκευή λιμανιού και των απαραίτητων δημοσίων καταστημάτων, ενώ το ρυμοτομικό σχέδιο που παρουσιάστηκε ήταν ένα από τα καλύτερα συγκρινόμενο ακόμη και με σαφώς νεότερα. Στην πόλη προβλέπονταν και δύο πλατείες, οι οποίες σύμφωνα με κατοπινό νομοθέτημα θα είχαν τα ονόματα των δύο βασιλέων: του Όθωνα και της Αμαλίας!

Η εκθρόνιση και η εξορία

Το 1862 ο Όθωνας και η Αμαλία εκθρονίστηκαν και εξορίστηκαν από την Ελλάδα μετά από εκτεταμένες ταραχές. Το πρώην βασιλικό ζεύγος πήγε στην αρχή στο Μόναχο και απ’ εκεί στη Βαμβέργη (Bamberg), όπου έζησε το υπόλοιπο διάστημα της ζωής του.

Ο Όθωνας νοσταλγούσε πάντα την Ελλάδα και ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την Κρητική Επανάσταση την οποία συνέδραμε οικονομικά το 1867 με 200.000 χρυσά φράγκα. Τον ίδιο χρόνο αρρώστησε από ιλαρά και πέθανε ξαφνικά στις 26 Ιουλίου, σε ηλικία μόλις 52 ετών. Τάφηκε σύμφωνα με επιθυμία του με την ελληνική φουστανέλα στο ναό του Αγίου Καϊετάνου στο Μόναχο, όπου βρίσκεται ο τάφος του.

Έρευνα-κείμενο-επιμέλεια: Γιώτα Χρ. Αθανασούλη

Πηγές:

• Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη
• About Edmond, “Η Ελλάδα του Όθωνα”
• Δημήτρης Λιάτσος, “Η Βαυαροκρατία Και Οι Αγωνιστές Του 21”
• www.sansimera.gr/biographies/1361