Γράφει ο Νικηφόρος Σαλκιτζόγλου

Καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από την εθνική τραγωδία και η ιστορία γράφεται στις καρδιές και στις μνήμες μας, κάποιοι τα τελευταία 10 χρόνια προσπαθούν να την παραχαράξουν.

Μετά την ήττα του ελληνικού στρατού τον Αύγουστο του 1922 στη Μικρά Ασία, τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον ξεριζωμό του ελληνισμού από τις πατρίδες του, εκδηλώθηκε ως γνωστόν η Επανάσταση των στρατιωτικών μονάδων, που υπό την ηγεσία των Νικ. Πλαστήρα και Στυλ. Γονατά κατέλυσαν την κυβέρνηση των Αθηνών, εξεδίωξαν τον βασιλέα Κωνσταντίνο και συγκρότησαν ΄Εκτακτο Επαναστατικό Στρατοδικείο για την τιμωρία των ενόχων της συντριβής και της εγκατάλειψης των Μικρασιατών στο έλεος των Τούρκων.

Στο Στρατοδικείο προσήχθησαν οκτώ κατηγορούμενοι, από τους οποίους οι έξι καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ήταν οι Δημ. Γούναρης, Νικ. Στράτος, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Νικ. Θεοτόκης, Γεωργ. Μπαλτατζής ( που είχαν διατελέσει πρωθυπουργοί ή υπουργοί στη διετία 1920- 1922 ), και ο αρχιστράτηγος της Ήττας Γεωργ. Χατζανέστης. Η εκτέλεσή τους έγινε στις 15 Νοεμβρίου 1922 στο Γουδί.

Από τότε υπήρξαν ατέλειωτες και οξύτατες διαμφισβητήσεις για το κατά πόσον οι Έξι ήταν πράγματι προδότες, όπως τους χαρακτήριζε η απόφαση του Εκτάκτου Στρατοδικείου, και αν άξιζαν τη θανατική εκτέλεση. Μετά από 85 χρόνια ο εγγονός του Π. Πρωτοπαπαδάκη προσέφυγε στον Άρειο Πάγο και ζήτησε την επανάληψη της διαδικασίας της περιώνυμης εκείνης δίκης (αναψηλάφηση ).

Ο Άρειος Πάγος ( Ζ΄ Ποινικό Τμήμα ) μετά από κάποιες δικονομικές δολιχοδρομήσεις εξέδωσε την υπ’ αρ. 1675 /2010 απόφασή του, με την οποία ακύρωσε την απόφαση του Στρατοδικείου του 1922, αλλά δεν εδίκασε την υπόθεση εκ νέου, διότι η παρέλευση τόσο μεγάλου χρονικού διαστήματος επέφερε την παραγραφή των αδικημάτων που τους απεδόθησαν.

Το ανώτατο δικαστήριο της χώρας απεφάνθη, με ισχυρή μειοψηφία, ότι ναι μεν έχει δικαίωμα να επιληφθεί της αναψηλάφησης της υπόθεσης, αλλά λόγω της επελθούσης παραγραφής, (αφού από το 1922 έχουν συμπληρωθεί 88 ολόκληρα χρόνια), η καταδικαστική απόφαση του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου πρέπει να ακυρωθεί και η εναντίον τους ποινική δίωξη να παύσει. Οι μειοψηφίσαντες δικαστές είχαν την γνώμη ότι δεν έπρεπε καν να προχωρήσουν σε καμία απόφαση.

Ο Άρειος Πάγος δηλαδή δεν αθώωσε τους καταδικασθέντες, όπως ίσως πολλοί ενόμισαν, αλλά απλά και μόνο δεν επελήφθη της ουσίας της υπόθεσης. Η ακύρωση της απόφασης του Στρατοδικείου σημαίνει και την ακύρωση του χαρακτηρισμού της προδοσίας που τους απεδόθη με την απόφαση αυτή. Έληξε έτσι το δικαστικό μέρος της πολυτάραχης αυτής υπόθεσης. Όχι όμως και το ιστορικό πρόβλημα που αφορά την ενοχή των καταδικασθέντων στη μεγαλύτερη ίσως ήττα που υπέστη ποτέ ο ελληνισμός.

Διαβάζουμε λέξιν προς λέξιν το επίμαχο σημείο, δηλαδή το διατακτικό της απόφασης που έχει ως εξής : Το δικαστήριο του Αρείου Πάγου 7 ο Ποινικό Τμήμα(σε Συμβούλιο) Δέχεται την από 20-1-2008 αίτηση του Μ.Πρωτ. για επανάληψη της ποινικής διαδικασίας που περατώθηκε αμετάκλητα με την από 15 Νοεμβρίου 1922 χωρίς γνωστό αριθμό απόφασης του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου των Αθηνών Ακυρώνει την παραπάνω απόφαση Και παύει οριστικά λόγω παραγραφής την ποινική δίωξη κατά των καταδικασθέντων με την ως άνω απόφαση Δ.Γούναρη κ.λ.π. για το ότι κ.λ.π. ( ακολουθεί περιληπτικά το κατηγορητήριο) Κρίθηκε και αποφασίστηκε στις 30-9-2010 και εκδόθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2010 Η Αντιπρόεδρος Ο Γραμματέας

Γ.- Τελικές παρατηρήσεις : Ευθύς εξ αρχής παρατηρούμε τα εξής :

1.- Η απόφαση πουθενά δεν ομιλεί περί αθώωσης. Ομιλεί περί ακύρωσης της απόφασης του στρατοδικείου . Η ακύρωση, όπως θα δούμε παρακάτω σημαίνει ότι το δικαστήριο δεν εισέρχεται στον ουσιαστικό έλεγχο της ευθύνης των καταδικασθέντων. Επομένως όσοι ομιλούν σήμερα περί αθώωσης των Έξι π α ρ α π λ α ν ο ύ ν εν γνώσει τους τους ακροατές ή τους αναγνώστες των απόψεών τους. Ο Άρειος Πάγος ακύρωσε την καταδικαστική απόφαση, χωρίς όμως να αποφανθεί εάν οι καταδικασθέντες ήταν ή δεν ήταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας.

2.- Στην ακύρωση της απόφασης του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου προέβη το δικαστήριο λόγω της π α ρ α γ ρ α φ ή ς του αδικήματος, επειδή από την τέλεσή του μέχρι την ημερομηνία της αιτήσεως αναψηλαφήσεως παρήλθε πολλαπλάσιος χρόνος από τον απαιτούμενο χρόνο παραγραφής, που στη δυσμενέστερη περίπτωση είναι 20ετής. Είχαν περάσει όμως 86 χρόνια.

3.- Όπως είναι γνωστό σε οποιοδήποτε πρωτοετή φοιτητή της Νομικής η παραγραφή ποτέ δεν σημαίνει και αθώωση του κατηγορουμένου. Όταν τα δικαστήρια παύουν την ποινική δίωξη λόγω παραγραφής δεν εισέρχονται καν στην έρευνα της ενοχής του κατηγορουμένου. Απλώς και μόνο στην αρχή της διαδικασίας βλέπουν τον χρόνο τελέσεως του αδικήματος ( 1922), κοιτάζουν το πολύ-πολύ το ημερολόγιο για να επιβεβαιώσουν την ημερομηνία της διεξαγομένης δίκης (2010) και μέσα από λίγα δευτερόλεπτα αποφαίνονται ότι το αδίκημα είναι προ πολλού παραγεγραμμένο. Παύουν λοιπόν αμέσως την ποινική δίωξη, δηλαδή απέχουν να δικάσουν και διατάσσουν να σταματήσει η ποινική διαδικασία. Το ότι το αδίκημα παρεγράφη δεν σημαίνει και ότι δεν ετελέσθη.

4.- Όλα αυτά είναι γνωστά ακόμη και σε πρωτοετείς φοιτητές της Νομικής Σχολής. Καμία αθώωση των Έξι δεν υπάρχει. Την ενοχή τους στη Μικρασιατική καταστροφή μόνο η Ιστορία θα την κρίνει