Ο κρίσιμος Ιούνιος του 1827: Η Μάχη στο Μέγα Σπήλαιο (Μέρος ΙΕ΄)

By gnomipoliton on 24/06/2020 • ( 1 σχόλιο )

Η κρίσιμη μάχη που έβαλε τέλος στην προέλαση του Ιμπραήμ – Οι καλόγεροι πέταξαν τα ράσα και πολέμησαν με τους στρατιώτες – Οι τελευταίες οδηγίες του Κολοκοτρώνη προς τον Νικ. Πετιμεζά

Φτάσαμε λοιπόν στη μεγάλη μέρα, στην 24^η Ιουνίου 1827, όπου ο Ιμπραήμ βλέποντας ότι ούτε τα καλοπιάσματά του, έχουν αποτέλεσμα ούτε οι απειλές του, ετοιμάζεται για επίθεση στο Μέγα Σπήλαιο. Ο Κολοκοτρώνης όμως, που βρίσκεται ακόμη στον κάμπο του Φενεού, έχει ήδη προβλέψει την κίνηση του αιγύπτιου στρατάρχη και έχει ήδη αποστείλει επιστολές με τις τελευταίες οδηγίες του στον Νικόλαο Πετιμεζά τον οποίον έχει ορίσει ως επικεφαλής των ελληνικών στρατευμάτων που βρίσκονται στο Μέγα Σπήλαιο.

Ας δούμε τι γράφει στην επιστολή του:

«Επειδή ο εχθρός συγκεντρωθείς ήδη εις την Μητρόπολιν των Καλαβρύτων επαπειλεί εξαιρέτως το Μέγα Σπήλαιον, και επειδή δια να οχυρωθή αυτή η θέσις, ήτις αποτελεί όχι κατωτέραν δύναμιν ενός φρουρίου, δια τε το οχυρόν αυτής και δια το πλήθος των εν αυτή καταφυγουσών φαμηλιών, έχει ανάγκη ικανής στρατιωτικής δυνάμεως, ήτις αντιπαρατάττεται εις κάθε εχθρικήν προσβολήν, και να φυλάττη πάντοτε την απαιτούμενην εις τε το Μοναστήριον και τους εν αυτώ καταφυγόντας πολίτας ευταξίαν, δια τούτο θέλων να προκαταληφθώσιν αυτά σε διατάττω ως εφεξής.

Α. Να λάβης υπό την οδηγίαν σου εξακοσίους στρατιώτας καλούς πραγματικούς, των οποίων θέλεις είσαι επί κεφαλής, και θέλεις καταλάβεις και οχυρώσεις με αυτούς όλα τας περί το Σπήλαιον αναγκαίας θέσεις, δια ν’ αντιπαραταχθείς, χρείας τυχούσης, εις κάθε εχθρικόν κίνημα.

Β΄. Θέλεις έχει κατά τούτο, την δυνατήν σύμπραξιν των Πατέρων του ιερού τούτου Μοναστηρίου καθώς ειδοποιούνται τούτο.

Γ. Την τροφήν των στρατιωτών θέλεις εξοικονομεί τακτικώς προς το παρόν από τας εθνικάς προσόδους της επαρχίας Καλαβρύτων, ή περιστάσεως δοθείσης και από τας τροφάς του μοναστηρίου, του οποίου οι πατέρες ειδοποιούνται να το ακολουθώσι, και τούτο άχρις ου τα κινήματα του εχθρού μας δώσωσιν ευκαιρίαν δια να ευρεθή σταθερώτερος και ευκολώτερος πόρος. Δια τε τους μισθούς αυτών, ακολούθως θέλει γίνει πρόνοια να πληρωθώσιν όπως και όθεν ανήκει.

Δ. Δεν θέλεις συγχωρεί εξίσου εις κανέν στρατιωτικόν την είσοδον, αν δε τις αξιωματικός στρατιωτικός έχει εις αυτό την φαμηλίαν του ή έλθη χάριν προσκυνήσεως, θέλει δέχεσαι αυτόν άοπλον, με δύο μόνον αόπλους στρατιώτας.

Ε. Θέλεις προσέχει μ’ όλην την απαιτούμενη φρόνησιν να μην ακολουθή η παραμικρά κατάχρησις εις τους εν αυτώ καταφυγόντας πολίτας, μάλιστα θέλεις δίδει προς αυτούς την δυνατήν σου υπεράσπισιν. Κάθε δε κατάχρησις γινομένη παρ’ οποιουδήποτε θέλει αναφέρεται εις βάρος σου.

Στ. Θέλει με ειδοποιήσεις την κατάστασιν και τας χρείας αυτού του ιερού Μοναστηρίου δια να τας αναφέρω, όπου ανήκει, και δια να ληφθώσιν εγκαίρως μέτρα περί προμήθειας των αναγκαίων των δι’ αυτό. Εύελπις, ότι θέλεις ευαρεστήσει εις τον διορισμόν τούτον, και την οποίαν χαίρεις αγαθήν υπόληψην, μένω.

24 Ιουνίου 1827 εν Φονιά. Ο Γεν. Αρχηγός Θ. Κολοκοτρώνης»

Την ίδια στιγμή στέλνει επιστολή και προς τους Πατέρες του Μεγάλου Σπηλαίου στην οποία γράφει:

«Από ένα γράμμα σας το οποίον μ’ επίτηδες πεζόν εστέλλετο χθες προς τον στρατηγόν Δημ. Πλαπούταν και κ. Ιωάννη Θ. Κολοκοτρώνη, και από διάφορα άλλα του στρ. Β. Πετιμεζά, επληροφορήθην τα κινήματα του εχθρού, και τας οποίας κάμνει δοκιμάς εις το ιερόν καταγώγιον. Ενώ δε κατά χρέος έλαβα εγκαίρως τα αναγκαία μέτρα και διέταξα τους ειρημένους να μεταβώσιν εις το μέρος του Λυβαρτζίου, δια να κρατώσιν αφ’ ενός μεν εις εμψύχωσιν τον λαόν εκείνων των μερών, αφ’ ετέρου δε να φερωσι περισπασμόν εις τα κινήματα του εχθρού, ώστε τοιουτοτρόπως να δοθή ευκαιρία δια να εφοδιασθή πρεπόντως αυτό το ιερόν καταγώγιον.

Και καθ’ ας έχω ειδήσεις, πρέπει να μετέβησαν από προχθές εφρόντισα και περί της οχυρώσεώς του, ήτις να είναι ικανή ν’ αντιπαρατάττεται εις κάθε εχθρικήν προσβολήν, και να φυλάττη την απαιτούμενην ευταξίαν εις το Μοναστήριον και εις τους εν αυτώ καταφυγόντας πολίτας, και διώρισα τον στρατηγόν Ν. Πετιμεζάν να λάβη υπό την οδηγίαν του 600 πραγματικούς στρατιώτας καλούς, των οποίων επί κεφαλής να είναι αυτός, και δυνάμει των οποίων να καταλάβη και οχυρώση όλας τας περί το Σπήλαιον αναγκαίας θέσεις, προσέτι περιπλόν, δια να φυλάττεται ακριβώς η ευταξία και ησυχία καθ’ ΄όλην την έκτασιν.

Διώρισα δε αυτόν, την τροφήν των στρατιωτών να εξοικονομή από εθνικάς προσόδους της επαρχίας, έως ου τα κινήματα του εχθρού δώσωσιν ευκαιρίαν δια να ευρεθή σταθερότερος πόρος, περιστάσεως όμως δοθείσης προσκαλείσθε και η πανοσοιότης σας να εξοικονομήτε την τροφήν αυτών από τας του ιερού Μοναστηρίου, δίδοντες και όλην την εκ μέρους σας αναγκαίαν προς αυτόν συνδρομήν και σύμπραξιν.

Το χρέος το οποίον είμαι επιφορτισμένος, τα κινήματα του εχθρού, και το προς το ιερόν τούτο καταγώγιον σέβας μου, σέβας χρεωστούμενον από όλον το έθνος, τοιαύτα με ωδήγησαν να λάβω επί του παρόντος προς ασφάλειαν αυτού του Μοναστηρίου μέτρα.

Είμαι δε και άγρυπνος αν ο εχθρός κάνει οποιανδήποτε δοκιμήν εις αυτό, να δώσω την απαιτούμενη βοήθειαν, καθά διώρισα τα Κορινθιακά στρατεύματα, και μετέβησαν εις Χάσια, και εστέ βέβαιοι, ότι αν αποφασίση να το πολεμήση, με τη βοήθειαν της προστάτιδος αυτού θέλει γίνει ο τάφος του.

Αλλά και τώρα ήθελα αποφασίσει να έλθω διά να θεωρήσω την κατάστασίν του, αν ουσιώδη τινά αίτια δεν απήτουν αναγκαίαν την εις τούτα τα μέρη παρουσία μου, επιθυμώ εν τοσούτω να λαμβάνω και παρά της πανοσιότητός σας συνεχείς πληροφορίας περί της καταστάσεως του Μοναστηρίου.

24 Ιουνίου 1827. Εκ του κάμπου του Φονέως. Ο Γεν. Αρχηγός Θ. Κολοκοτρώνης.»

Ο καλογερικός πόλεμος

Ο Ιμπραήμ ξεκίνησε την επίθεσή του στο Μέγα Σπήλαιο από τον Ψηλό Σταυρό, ανατολικά της Μονής με το πυροβολικό και επικεφαλής τον ίδιον. Ωστόσο, βρίσκει σθεναρή αντίσταση και οι απώλειές του είναι μεγάλες ενώ οι ζημιές στη Μονή λιγοστές. Τότε για αντιπερισπασμό, διέταξε 500 ιππείς να κινηθούν δυτικά της Μονής περνώντας τον Βουραϊκό ποταμό, όμως ούτε και εκεί καταφέρνει κάτι.

Οι Έλληνες βλέποντας ότι ο αντίπαλος είναι διαχειρίσιμος αντεπιτίθενται με επικεφαλής τον Νικόλαο Πετιμεζά και τους Φωτάκο, Μέλλιο και Σαρδελιάνο. Στην επίθεση συμμετέχουν πάνω από 100 μοναχοί που πέταξαν τα ράσα, φόρεσαν φουστανέλες και πήραν τα όπλα, με επικεφαλής τους τον Μοναχό Γεράσιμο Τυρολό.

Τις απογευματινές ώρες, λίγο πριν τη δύση του ηλίου και μετά από πολύωρη μάχη οι Τούρκοι καταγράφουν απώλειες άνω των 650 στρατιωτών και οι δυνάμεις τους κάμπτονται. Οπισθοχωρούν συλλέγοντας τους τραυματίες τους, ενώ οι Έλληνες ζητωκραυγάζουν τη μεγάλη νίκη! Ο Ιμπραήμ αναγνωρίζει την ήττα του και διατάσσει πλήρη υποχώρηση! Όπως σημειώνει ο Φωτάκος στα απομνημονεύματά του «Εκείνη την ημέρα οι Τούρκοι αισθάνθηκαν τον Καλογερικό Πόλεμο»!

Οι απώλειες των Ελλήνων είναι λιγοστές και η χαρά απερίγραπτη. Ο Κολοκοτρώνης μαθαίνει τα νέα το ίδιο βράδυ με επιστολή των αγωνιστών του Μεγάλου Σπηλαίου και στην απάντησή του σημειώνει περιχαρής: «Έλαβον τα χθεσινά γράμματά σας και ίδον τα εν αυτοίς, και την οποίαν εκάματε νίκη κατά των εχθρών, η οποία είθε να είναι αρραβών των μελλουσών·»!

Η 24^η Ιουνίου 1827 ήταν μία από τις σημαντικότερες μέρες, μία από τις κρισιμότερες νίκες της Ελληνικής Επανάστασης. Όπως θα δούμε στο αυριανό και τελευταίο αφιέρωμά μας στα γεγονότα εκείνου του Ιουνίου στην Κορινθία, η νίκη αυτή ήταν καθοριστική και σε διεθνές διπλωματικό επίπεδο, κέρδισε πολύτιμο χρόνο και δρομολόγησε σημαντικές εξελίξεις!

Έρευνα-Κείμενα-Επιμέλεια: Γιώτα Χρ. Αθανασούλη

Πηγές: